Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift Global Change Biology.
Droogte grootste impact op bodemdieren
De wetenschappers onderzochten de effecten van veranderingen in neerslag op bodemongewervelden. Hun resultaten tonen aan dat droogtes het aantal bodemongewervelden met ongeveer 35% verminderen, terwijl toenames in neerslag leiden tot vergelijkbare toenames in ongewervelde bodemorganismen. Ook blijkt de impact van droogte niet voor alle ongewervelden hetzelfde. “De groepen die het meest worden getroffen omvatten veel soorten die helpen de bodemgezondheid te verbeteren door dode bladeren af te breken en het resterende organisch materiaal in de bodem op te slaan,” aldus Sebastiaan Luyssaert. Volgens de onderzoekers maakt de relatie tussen lichaamsgrootte en reactie op neerslag het makkelijkere om toekomstige reacties van bodembiodiversiteit op klimaatverandering te voorspellen.
In de bodem 59% van al het leven
Bodems herbergen maar liefst 430 miljoen soorten, meer dan de helft van alle soorten die op aarde worden gevonden: 90% van de schimmels, 85% van de planten en meer dan 50% van de bacteriën in de wereld - en 59% van al het leven in het algemeen. Hoewel we veel weten over hoe bedreigingen zoals klimaatverandering de biodiversiteit boven de grond beïnvloeden, was er tot nu toe weinig bekend over wat het effect is op dieren in de bodem.
“Onze bevindingen zullen ons helpen om toekomstige reacties van bodemongewervelden op klimaatverandering nauwkeuriger te voorspellen, evenals de mogelijke gevolgen hiervan voor de werking en gezondheid van de bodem. Op de lange termijn kunnen deze veranderingen mogelijk de gezondheid van bossen bedreigen en hun vermogen om ecosysteemdiensten zoals nutriëntenkringloop te bieden," aldus Phil Martin, toegepast ecoloog aan BC3 in Spanje en hoofdauteur van de studie.
Verschillen door dieet en fysieke aanpassingen
De verschillen in de reactie van verschillende ongewervelde groepen zijn waarschijnlijk het gevolg van twee factoren: dieet en fysieke aanpassingen. Volgens de studie voeden veel van de soorten die het meest door droogte worden getroffen zich met plantenwortels, dode bladeren, of schimmels en bacteriën in de bodem - allemaal bronnen die door droogte kunnen afnemen. Tegelijkertijd zijn de kleiner bodemorganismen minder in staat dan grotere om zich te verplaatsen en vochtiger gebieden binnen bossen te vinden en lopen de kleinere dus meer risico om uit te drogen.
"Bodemvocht is een cruciale beperkende factor voor bodemfauna, en in de loop van de tijd hebben deze dieren een breed scala aan ecologische, morfologische en fysiologische aanpassingen aan specifieke neerslagregimes ontwikkeld. Echter, de grote veranderingen in neerslagregimes die we momenteel ervaren, veroorzaken zowel directe als indirecte effecten op bodemfauna, omdat sommigen van hen minder goed aangepast raken aan veranderde voedselbronnen of vatbaarder worden voor predatie, " aldus Mathieu Santonja, bodemfaunaecoloog aan de Aix Marseille Universiteit en coauteur van de studie.
Foto: Solène Brasseur