Tekst: Shirley Haasnoot | Foto: David Meulenbeld
‘De UB heeft maar liefst zo’n 30.000 meter boeken. Tijdens het analyseren daarvan kwamen we erachter dat veel boeken al jaren, soms decennia, niet waren uitgeleend, zegt Anouk Nuijten. Ze is informatiespecialist Geesteswetenschappen en we spreken elkaar bij de borrel, na afloop van de feestelijke heropening van de UB op dinsdag 27 februari. ‘Veel van die boeken werden nooit gezien omdat ze niet op de plank stonden maar moesten worden opgevraagd.’ Met het team van het project Omboeken, waarvan Nuijten projectmanager was, werd de afgelopen twee jaar gekeken hoe ze opnieuw gebruikt konden worden.
In het Dekolonisatie LAB wordt kritisch gekeken naar onrechtvaardige structuren binnen de VU
Dat kon op verschillende manieren, vertelt Nuijten. ‘Sommige boeken zijn heel interessant, die wilden we in de spotlights zetten.’ Daartoe werden op verschillende verdiepingen kleine themabibliotheken ingericht. Zo huist op de elfde verdieping nu de Pride Library, om LGBTQIA+onderwerpen toegankelijk en zichtbaar te maken, naast het vernieuwde Dekolonisatie LAB. Hier wordt een kritische blik geworpen op de koloniale geschiedenis, en hoe onrechtvaardige structuren binnen de VU de (neo)koloniale gevolgen in werking houden. Tijdens de UB-heropening werd ook de nieuwe Mindful Library geopend, met een studie- en een stilteruimte op de twaalfde verdieping. Studenten en medewerkers kunnen er op zachte kussens studeren en mediteren.
Tijdens een workshop konden studenten gedeselecteerde kunstgeschiedenisboeken verknippen tot collagekunst
Andere boeken werden door het team van Omboeken ‘gedeselecteerd’. Momenteel wordt in het NU-gebouw een Library Corner ingericht, met een kleurig kastje vol UB-boeken die liefhebbers kunnen meenemen. Ook worden gedeselecteerde boeken ingezet bij sociale activiteiten. Zo werd ongeveer twintig procent van het totale aantal kunstgeschiedenisboeken, zo’n 6.500 titels, uit de collectie gehaald. Vaak waren in die boeken glanzende pagina’s met foto’s van kunstwerken opgenomen. Tijdens een collageworkshop vorig jaar konden studenten deze afbeeldingen verknippen om er collagekunst van te maken. Nuijten: ‘Die kunstwerken gaan we ophangen in de Library Lounge.’
‘Al in de achtste of negende eeuw waren mensen bezig met het recyclen van oude boeken’
Samen met kunstenaarscollectief Sunflower Soup werd van andere gedeselecteerde boeken papier maché gemaakt, die studenten gebruikten om letters te vormen die ze misten in het alfabet. Zo ontwierpen ze taaloverstijgende tekens voor circulariteit en voor liefde. Een zeefdruk van die nieuwe letters zal een plek krijgen de Library Corner. Is het niet zonde om van boeken papier maché te maken? Nuijten, die Keltische talen en cultuur studeerde, en promoveerde aan Cambridge University, vindt van niet. Ze vertelt hoe ze tijdens haar colleges met studenten de eerste boeken bestudeert die in de vijftiende eeuw in print uitkwamen. ‘Als je zo’n boek openslaat zie je dat daarin een vel is geplakt om het boek stevig te houden. Soms komt dat vel uit een manuscript uit de achtste of negende eeuw. Toen al waren mensen bezig met het recyclen van oude boeken.’
‘Met elkaar praten is ook een functie van de UB, vind ik’
Sociale activiteiten waarvan boeken het startpunt zijn, is een belangrijk doel van Omboeken. Daartoe is op de eerste verdieping ook de Library Lounge ingericht. In dit gedeelte van de bibliotheek, vol studieplekken, hangen postertjes met This is a non-silent study space. Het is nadrukkelijk de bedoeling dat studenten met verschillende achtergronden elkaar hier tussen de boeken leren kennen. Ze mogen dan ook niet klagen als er gepraat en gegeten wordt. ‘Studenten willen altijd dat het stil is’, zegt UB-directeur Hilde van Wijngaarden in een publiek interview tijdens de officiële openingsceremonie, als de taart wordt aangesneden en de nul procent champagne bruist. ‘Maar met elkaar praten is ook een functie van de UB, vind ik.’
Community manager Laura Voordewind, die tot eind december betrokken was bij Omboeken en nu de Library Lounge beheert, zegt dat studenten langzaam gewend raken aan het niet-stiltebeleid. Ook zijn ze geïnteresseerd zijn in Voordewinds activiteiten, zoals boekenclub Books & Bites. Hier eten de deelnemers vegetarische pizza’s en bespreken ze boeken over geestelijke gezondheid, identificatie en erkenning. ‘Veel studenten leven in hun eigen bubbel, maar in de Library Lounge komt iedereen samen’, zegt Voordewind. Tijdens tentamenweken deelt ze gezonde snacks en vruchten uit. ‘En binnenkort gaan we iedere dag rustige pianomuziek laten horen.’
