Record temperaturen van invloed op intensiteit
Uit onderzoek van XAIDA, een samenwerking tussen vooraanstaande Europese klimaatinstituten, blijkt dat de recordtemperaturen de intensiteit van hittegolven, droogte en extreme regenval sterk lieten toenemen. Nieuwe methoden van kunstmatige intelligentie (AI), zoals deep neural networks, samen met grote datasets, geven wetenschappers de mogelijkheid om d relatie tussen klimaatverandering en extreem weer op nieuwe manieren te bestuderen. “Al meer dan tien jaar hebben attributiestudies aangetoond dat klimaatverandering verschillende soorten extreme weersomstandigheden intenser maakt. Met deze nieuwe tools kunnen we nu de onderliggende processen en de maatschappelijke impact op nieuwe manieren bestuderen’’, zegt Dim Coumou, hoogleraar klimaatextremen en maatschappelijke risico’s aan de VU.
Storm Otis en Daniel
In 2023 stierven meer dan vijftig mensen door orkaan Otis en veroorzaakte het extreme weer meer dan 10 miljard dollar aan schade. Hierdoor was het één van de duurste tropische cyclonen die ooit in Mexico zijn gemeten. Storm Daniel leidde tot het instorten van drie dammen en de dood van meer dan 3400 mensen. Voor beide stormen had klimaatverandering een belangrijke impact op de regenval. Een warmere atmosfeer houdt meer waterdamp vast, wat leidt tot zwaardere regenbuien. Bovendien beïnvloedt klimaatverandering de dynamische processen binnen stormsystemen, waardoor de hoeveelheid neerslag verder kan toenemen. Uit een onderzoek van World Weather Attribution bleek zelfs dat klimaatverandering de regenval bij storm Daniel tot 50% intenser maakte. Gedurende 2023 hebben extreme weersomstandigheden aangetoond hoe slecht de wereld is voorbereid op de groeiende risico’s van klimaatverandering.
Hittegolven over de hele wereld
In juli 2023 troffen hittegolven de Verenigde Staten, Zuid-Europa en China, waarbij de temperaturen in de VS en China boven de 50°C uitkwamen. Dergelijke hittegolven kunnen dodelijk zijn en zijn ook in Europa mogelijk. Hittestress die met dergelijke hittegolven gepaard gaat, brengt risico’s met zich mee voor grote publieke evenementen in steden. Bijvoorbeeld de komende Olympische Spelen van 2024 in Parijs, die midden in het zomerseizoen worden georganiseerd. Ook blijkt dat hittegolven in Europa sneller toenemen dan elders, als gevolg van dynamische veranderingen in de jet stream. Het is momenteel onduidelijk waarom de modernste klimaatmodellen er niet in slagen deze trend nauwkeurig weer te geven, wat aanleiding geeft tot bezorgdheid over toekomstige projecties van hittegolven in Europa.
Droogte, oogstverliezen en natuurbranden
Uit een recent XAIDA-onderzoek blijkt dat er sinds 1982 een toename is van oogstverliezen op het noordelijk halfrond, als gevolg van hittegolven en droogte in belangrijke voedselproducerende regio’s. De droogte in de landbouw neemt ook toe als gevolg van de klimaatverandering, omdat warmere lucht de bodem sneller droogt. De langdurige landbouwdroogte (2020-2023) in West-Azië was de op een na ergste ooit gemeten. Maar in het huidige klimaat is het een relatief veel voorkomende gebeurtenis, die zich waarschijnlijk eens in de tien jaar gaat voordoen. Ook vergroot het risico op hete en droge omstandigheden die bosbranden veroorzaken, zoals de ernstige bosbranden in Canada in 2023.
Verlies- en schadefonds
Het grote aantal verwoestende extremen in 2023 en de sterke rol van door de mens veroorzaakte klimaatverandering op veel daarvan, benadrukken de noodzaak van aanpassing van samenlevingen over de hele wereld. In kwetsbare ontwikkelingslanden kunnen extreme klimaatomstandigheden resulteren in menselijke catastrofes. Tijdens COP28 zijn belangrijke stappen gezet met de oprichting van een fonds om kwetsbare ontwikkelingslanden te ondersteunen bij het omgaan met verlies en schade, als gevolg van extremen en andere klimaateffecten. De verwoestende extremen in 2023 onderstrepen het belang van een snelle werking van dit Loss & Damage fonds.
Bekijk voor meer informatie de live persconferentie op 9 januari van 14:00 – 15:00 uur via YouTube.