De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid voorspelt dat in 2030 één op de vijf mensen in de zorg zal moeten werken. In 2050 is dit maar liefst één op de drie van de beroepsbevolking. Momenteel zijn er 50.000 openstaande vacatures en dreigt een zorginfarct. Aanleiding voor Janssen om onderzoek te doen naar wat zorgpersoneel drijft om dit werk te doen. Is dat geld, vakantiedagen of andere secundaire voorwaarden? “Nee, voor zorgpersoneel is het cruciaal dat zij hun werk ervaren als betekenisvol”, stelt Janssen. “Als zorgmedewerkers niet het gevoel hebben dat ze impact maken, lopen ze vast en vertrekken ze.”
Belemmeringen
Uit haar onderzoek blijkt dat er toch allerlei belemmeringen zijn waardoor zorgmedewerkers niet die zingeving ervaren in hun werk. Zo is de werkdruk hoog en moeten werknemers veel moeite doen om voldoening uit hun werk te halen, omdat ze geen tijd hebben. Janssen: “In de thuiszorg zag ik hoe een werknemer een aantal minuten had gekregen om steunkousen aan te trekken bij een oude vrouw. Toen ze vervolgens uitbarstte in tranen vanwege eenzaamheid, zag ik de zorgmedewerker een rekensom maken in haar hoofd. Ze troostte de vrouw, offerde haar eigen lunch op en voorzag ook nog wat tijdwinst bij een andere cliënt.”
Een andere veelgehoorde belemmering is dat medewerkers een mismatch ervaren tussen de managers en de realiteit op de werkvloer. “Gevolg is dat medewerkers zich terugtrekken in hun team. Daar vinden ze wel gelijkgestemden waar ze die zingeving kunnen vinden”, zo vertelt Janssen. Maar ook voor de lange termijn is dit niet houdbaar. Zorgmedewerkers kunnen lastig ‘nee’ zeggen tegen collega’s, raken overwerkt en voelen zich genoodzaakt regels te doorbreken. “Bij een thuiszorgorganisatie in het noorden van het land moesten de medewerkers een dubbele check afvinken voor toestemming van medicatie. Doorgaans gebeurt dat op afstand door een andere medewerker. Maar de wifi is daar erg slecht en werkt vaak niet. Dit kaartte medewerkers diverse malen aan bij het management, maar er veranderde niets. Ga je dan als medewerker mensen niet hun medicatie verschaffen?”
Zorgorganisaties moeten dit structureel aanpakken
Bovenstaande voorbeelden onderstrepen volgens de onderzoeker hoe belangrijk het is dat organisaties structurele belemmeringen wegnemen die betekenisvol werk in de weg staan. “Leidinggevenden, ga in gesprek met je personeel: luister naar de uitdagingen die zij in hun werk ervaren, de obstakels die betekenisvol werk in de weg staan, en wat hen juist voldoening en motivatie geeft”, adviseert Janssen. Dit maakt zorgorganisaties aantrekkelijker voor medewerkers en draagt bij aan betere zorg voor patiënten en cliënten.