In de savanne brandt voornamelijk gras, waardoor de CO2-uitstoot in het verbrande gebied relatief laag is, aldus Veraverbeke. Maar bij bosbranden zoals die in Canada komt relatief veel koolstof vrij, uit bomen, maar meer nog uit de organische bodems en zelfs uit permafrost. “Als de roetdeeltjes noordelijk trekken en op de Groenlandse ijskap terechtkomen, kan dit het smeltproces versnellen. Bij de huidige branden in het oosten van Canada verspreidt de rook zich vooral zuidelijk en oostelijk."
Veraverbeke spreekt van een zelfversterkend effect in het noorden. Zo vergroot klimaatverandering de kans op blikseminslagen, veruit de meest voorkomende oorzaak van bosbranden in noordelijke gebieden. En de CO2 die vervolgens vrijkomt, draagt weer bij aan klimaatverandering. “Die koppeling is heel sterk: door klimaatverandering krijg je meer bosbranden in de noordelijke gebieden. De hoeveelheid branden die we daar nu zien, hadden we eigenlijk pas over enkele tientallen jaren verwacht.”
Waas van smog
Niet alleen voor het klimaat, ook voor de menselijke gezondheid zijn natuurbranden schadelijk: jaarlijks sterven wereldwijd indirect ruim 200.000 mensen aan de gevolgen, bijvoorbeeld door luchtwegproblemen. En de impact op de luchtkwaliteit is letterlijk grenzeloos, bleek begin juni in New York. Rook afkomstig van de Canadese bosbranden hulde de stad in een oranje waas van smog.
Natuurbranden zijn overigens niet per definitie slecht, dat is een misconceptie, benadrukt Veraverbeke. “Het zorgt ervoor dat die bossen worden vernieuwd en verjongd. We willen dus niet alle branden voorkomen, maar ervoor zorgen dat ze niet in aantallen toenemen.”
De branden in Canada zullen deze zomer nog wel aanhouden, verwacht hij. “Het zijn gigantische bossen dus als het warm en droog blijft, zullen ze blijven groeien.” En zelfs als neerslag de branden grotendeels dooft, zo zegt Veraverbeke, kan het vuur onder de sneeuw verder smeulen en in de lente weer opleven - de zogenoemde zombie fires. “Het is zeer zeldzaam, maar het gebeurt wel.”