Sorry! The information you are looking for is only available in Dutch.
Deze opleiding is opgeslagen in Mijn Studiekeuze.
Er is iets fout gegaan bij het uitvoeren van het verzoek.
Er is iets fout gegaan bij het uitvoeren van het verzoek.

Verhalen spelen grote rol in ontwikkeling moreel bewustzijn studenten

26 april 2023
Wanneer bedrijfskundestudenten wereldliteratuur lezen en bediscussiëren, draagt dit bij aan hun ontwikkeling van morele verbeeldingskracht en empathie. Dit blijkt uit onderzoek van organisatiepsycholoog Inge Brokerhof (Vrije Universiteit Amsterdam) in samenwerking met een team van onderzoekers van Harvard University (VS), de Universiteit van Lincoln (VK), Universiteit Utrecht en de Universiteit van Stavanger (Noorwegen). “In traditioneel ethiekonderwijs leren studenten vooral filosofische, abstracte theorie over bedrijfsethiek, maar ze worden vaak niet gestimuleerd om over hun eigen morele standpunten na te denken. Als zij wereldliteratuur gebruiken worden zij op emotioneel niveau betrokken bij de morele uitdagingen van de hoofdpersoon uit een verhaal. Lezen en bespreken van verhalen die zich afspelen in verschillende tijden, en sociale en culturele contexten, verbreedt het morele perspectief van studenten en stimuleert hen om na te denken over hun eigen morele waarden”, stelt Brokerhof.

Brokerhof onderzocht de ervaringen van studenten in de context van bedrijfsethiek. Studenten kregen de opdracht om wereldliteratuur te lezen waarin de hoofdpersoon voor complexe morele uitdagingen staat en dit te bediscussiëren in groepsverband. Brokerhof toont aan dat verhalen lezen kan bijdragen aan de ontwikkeling van 'moral muscle', oftewel morele spier - het vermogen om bewust moreel te reflecteren op complex ethische vraagstukken: “Studenten raakten emotioneel betrokken bij de verhalen en de morele uitdagingen van de hoofdpersonen. Het lezen en bediscussiëren van wereldliteratuur zorgde er daardoor voor dat studenten deze cursus anders ervoeren dan klassiek ethiekonderwijs. Hun leerervaring was dieper en persoonlijker. Ze beschreven het als leren door ervaring - door de ogen van de personages beleef je als het ware zelf de morele uitdagingen.”

Morele ontwikkeling is per persoon verschillend

De klassikale discussies over wereldliteratuur versterkten de ontwikkeling van ‘moral muscle’: studenten waren vaak verrast over hoe anders hun klasgenoten dezelfde literatuur interpreteerden. De ontwikkeling van 'moral muscle' was bovendien niet voor elke student hetzelfde. Het lijkt erop dat mensen verschillende startpunten en leerroutes hebben. Sommige studenten begonnen de cursus met een rigide manier van moreel denken (met een sterk idee van 'goed' versus 'slecht'), deze studenten stonden aan het eind van de studie meer open voor andere morele perspectieven.

Andere studenten startten de cursus juist vanuit moreel relativisme (‘er bestaat geen goed of fout’). Deze studenten zagen aan het einde van de cursus het belang van een eigen morele standpunt in. “Dit suggereert dat morele ontwikkeling per persoon kan verschillen. Daarnaast vindt morele ontwikkeling plaats door regelmatig te reflecteren en oefenen. Net als bij gewone spieren moet je ook je moreel bewustzijn trainen. Met een sterk ontwikkelde ‘morele spier’ kan je op termijn beter morele uitdagingen herkennen in diverse contexten en situaties, en daarbij je eigen morele standpunt innemen.”, zo stelt Brokerhof.

Bijdrage studie aan debat over bedrijfsethiek

Brokerhof draagt met haar onderzoek op verschillende manieren bij aan algemene kennis en het debat over bedrijfsethiek. "Lezers kunnen via verhalen op een meeslepende manier verschillende complexe morele uitdagingen ervaren. Studenten worden zo gestimuleerd op een persoonlijk niveau na te denken na over hun morele waarden en de rol van bedrijven in de samenleving. Daarnaast is het concept 'moral muscle' een nieuwe manier om over moreel bewustzijn na te denken. Je morele spier ontwikkel je geleidelijk. Je moet deze ook blijven gebruiken en ontwikkelen, anders verslapt je aandacht voor de ethische kant van bedrijfsvoering. Studenten realiseerden zich het belang van ethiek in de context van bedrijven en organisaties, en dat je nú al na moet denken over jouw morele rol en visie als je later als manager of bedrijfsleider verschil wil maken in de wereld,” zo concludeert Brokerhof.