De lezing begon met een overzicht van de opeenvolging van kritieke gebeurtenissen van het afgelopen decennium, die hebben geleid tot de ongelooflijk fragiele en uitdagende internationale omgeving van vandaag. De financiële crisis, de migratiecrisis, Brexit, terroristische aanslagen, een klimaatcrisis, een pandemie en niet in de laatste plaats de terugkeer van de oorlog op Europese bodem hebben ons in de moeilijkste tijd sinds de Tweede Wereldoorlog gebracht. "We leven vandaag in een multipolaire, maar geen multilaterale wereld", zei rector Mogherini. Het kader voor multilaterale samenwerking is niet langer functioneel en na de Russische inval in Oekraïne is het onze plicht om de geloofwaardigheid van ons multilaterale systeem te heroverwegen en opnieuw op te bouwen.
In dit verband herinnerde rector Mogherini het publiek aan de oorsprong van de Europese Unie: "Ja, het is een vredesproject, maar het begon met iets heel kleins en pragmatisch (en niet erg romantisch): kolen en staal". Zij merkte op dat het misschien nuttig is om dat voor de internationale wereld te behouden: "Als je een economisch belang deelt, wordt oorlog voeren onwenselijk. In onze geschiedenis heeft internationale samenwerking gewerkt", merkte ze op. "Als je het objectief bekijkt, is Europa de plaats bij uitstek in de wereld. Zelfs in een gefragmenteerd kader kunnen we proberen de samenwerking weer op te bouwen. En dit zou de rol van de EU-diplomatie in de nieuwe geopolitiek kunnen zijn."
Terwijl veel commentatoren regelmatig kritiek hebben op het optreden en de reacties van de Unie wanneer zij met uiteenlopende crises wordt geconfronteerd, benadrukte rector Mogherini hoe crisissen (Brexit, COVID, de oorlog in Oekraïne, enz.) ook goede dingen hebben gebracht: "Bepaalde taboes over de reikwijdte van de EU zijn doorbroken". Tijdens de COVID-crisis heeft de EU voor het eerst haar begroting gebruikt om geld te lenen op de kapitaalmarkt, terwijl tijdens de oorlog in Oekraïne de militaire bijstand aan een staat die geen deel uitmaakt van de Unie is toegenomen door het gebruik van een instrument - de Europese Vredesfaciliteit - dat oorspronkelijk voor andere doeleinden was bedoeld. Ten slotte heeft Brexit het mondiale belang van de EU ondanks haar complexiteit aangetoond, in plaats van andere landen te inspireren om de gemeenschap ook te verlaten. Het is immers het vooruitzicht op toetreding tot de EU dat veel Zuid- en Oost-Europese landen heeft geïnspireerd tot democratische hervormingen. De studenten konden voelen dat rector Mogherini een echte Europeaan in hart en nieren is!
De lezing had een levendige vraag- en antwoordsessie, waarbij de studenten onze gast toespraken over onder meer de uitbreiding van de EU, de trans-Atlantische betrekkingen, China en de geopolitieke en geo-economische concurrentie.
Tot slot introduceerde Mogherini, in haar huidige hoedanigheid als rector van het Europacollege, het nieuwe beurzenstelsel van de Nederlandse regering voor studeren aan het College en verduidelijkte dat "het enige wat je nodig hebt is een gedegen achtergrondkennis over de Europese Unie voor de selectiegesprekken en sterke academische prestaties."
Tot slot introduceerde Mogherini, in haar huidige hoedanigheid als rector van het Europacollege, het nieuwe beurzenstelsel van de Nederlandse regering voor studeren aan het College en verduidelijkte dat "het enige wat je nodig hebt is een gedegen achtergrondkennis over de Europese Unie voor de selectiegesprekken en sterke academische prestaties."