UNL-voorzitter Pieter Duisenberg: “Universiteiten staan dubbelzinnig ten opzichte van universiteitsranglijsten; het is belangrijk om onze positie in de wereldtop te kunnen bepalen, maar op deze manier doet het geen recht aan de breedte van het werk dat er op universiteiten gebeurt. Daarom gaan we deze ranglijsten minder vaak gebruiken en bijdragen aan de ontwikkeling van alternatieven.”
Universiteitsrankings zijn er in verschillende soorten en maten. Het advies van de commissie richt zich specifiek op league tables. Dit zijn ranglijsten die de prestaties van een universiteit proberen te vatten in een totaalscore van prestaties op het gebied van onderzoek, onderwijs en impact. Hiermee claimen ze de totale prestatie van een universiteit te weerspiegelen. Er bestaat echter geen algemeen aanvaard criterium voor het kwantificeren van de totale prestatie van een universiteit. Daarnaast worden in league tables onderzoeksprestaties extra zwaar meegerekend en worden deze voor een belangrijk deel bepaald aan de hand van aantallen publicaties en citaties.
Universiteiten vinden het belangrijk om internationaal goed te presteren in de ranglijsten, omdat er door veel studenten, wetenschappers, bedrijven en overheden naar gekeken wordt. Maar de werkwijze waarop deze league tables worden opgesteld en de waarde die eraan wordt toegekend, staat op gespannen voet met de uitgangspunten van Erkennen & Waarderen. In dat programma willen instellingen juist meer ruimte geven aan verschillende kwaliteiten in de wetenschap, en niet langer kijken naar een enkele kwantitatieve maat om kwaliteit te meten. Daarom heeft UNL aan experts advies gevraagd om te onderzoeken hoe universiteiten het beste om kunnen gaan met de league tables in relatie tot Erkennen & Waarderen.
Wat gaat er veranderen?
De expertgroep geeft aan dat het gebruik van league tables Erkennen & Waarderen kan ondermijnen. Zij geven enkele aanbevelingen op instellingsniveau, landelijk niveau en internationaal niveau. De komende periode zullen de Nederlandse universiteiten gezamenlijk aan deze aanbevelingen werken. Universiteiten zullen zowel op landelijk als op instellingsniveau veranderingen doorvoeren in het gebruik van league tables. Zo zullen universiteiten bijdragen aan alternatieven voor league tables, zoals multidimensionale rankings. Ook zullen zij de league tables niet meer gebruiken in interne evaluaties of budgetallocaties. Daarnaast wordt de data die aan league tables geleverd wordt openbaar gemaakt. Op landelijk niveau zal UNL zich inzetten om meer bewustzijn te creëren over de beperkingen van league tables. Ook zal UNL het gebruik van league tables door de overheid proberen te ontmoedigen.
Daarnaast gaat UNL in gesprek met internationale partners om ook op Europees niveau tot verandering te komen. Als eerste stap heeft UNL het voortouw genomen om samen met Europese universiteitenkoepel EUA en experts uit in ieder geval Duitsland, Frankrijk, Ierland, Polen en het Verenigd Koninkrijk een gezamenlijke richtlijn te verkennen.
Het advies van de expertcommissie richt zich specifiek op League tables. Er zijn veel meer rankings. Zo zijn er topical rankings, subject rankings, regionale rankings en rankings voor universiteiten die nog geen 50 jaar bestaan. Het advies beperkt zich tot league tables, omdat deze de grootste groep bedienen en onterecht suggereren de prestaties van universiteiten in een eendimensionale ranglijst te vatten.