Treden van een ladder
Met de Vidi-financiering wil hij een antwoord geven op de vraag welke persoonlijkheden het wel en niet redden in de politiek. Het selectieproces dat politici doorlopen kan gevisualiseerd worden als een ladder. Onderaan de ladder begint het met de ambitie van burgers om zich kandidaat te stellen voor een politiek ambt. Bovenaan de ladder gaat het om het politiek overleven van degenen die de top bereikt hebben: de nationale politici. Op elke trede van de ladder zijn er mensen die wel of niet de ambitie hebben om verder te klimmen en personen die het wel en niet redden. Hoe verschillen zij van elkaar qua persoonlijkheid?
De persoonlijkheid van burgers, lokale politici en nationale parlementariërs gaat Van de Wardt onder andere onderzoeken met het HEXACO-persoonlijkheidsmodel uit de psychologie. Dit model stelt dat persoonlijkheid bestaat uit zes dimensies: openheid, zorgvuldigheid, extraversie, vriendelijkheid, emotionaliteit en eerlijkheid-bescheidenheid. Van de Wardt noemt met name dit laatste aspect “cruciaal, omdat het de beste voorspeller is van onethisch gedrag”. Van de Wardt: “Bestaand onderzoek naar de kenmerken van politici richt zich vrijwel uitsluitend op demografische achtergrondkenmerken. En het schaarse onderzoek dat wel naar persoonlijkheid kijkt, gebruikt meestal persoonlijkheidsmodellen waarin deugd-gerelateerde kenmerken als eerlijkheid-bescheidenheid niet meegenomen zijn.”
Invloed op de samenleving
“Juist nu is het cruciaal om dit onderzoek te doen”, stelt Van de Wardt. “Niet alleen het vertrouwen in de politiek is erg laag, ook met het vertrouwen in politici is het pover gesteld. Grensoverschrijdend gedrag in de politiek is veel in het nieuws geweest. De deugd-gerelateerde persoonlijkheidskenmerken die ik ga meten, verlagen de drempel tot dit type gedrag. Dit is waarom het belangrijk is inzicht te krijgen in de persoonlijkheid van politici.”
Ook zal Van de Wardt onderzoeken welke persoonlijkheidskenmerken burgers graag bij politici zien. Hebben de politici die boven komen drijven in het selectieproces deze kenmerken? Zijn er verschillen tussen politieke partijen?
Interdisciplinair
Dit interdisciplinaire onderzoek past persoonlijkheidsmodellen uit de psychologie toe op de politiek. Deze gaat Van de Wardt met vragenlijsten meten. Daarnaast zal zijn team ook de persoonlijkheid van politici op afstand coderen op basis van korte video’s. Ten slotte hij zal een algoritme trainen dat persoonlijkheid kan schatten aan de hand van politieke speeches. “Aristoteles stelde dat een politicus gematigd, vriendelijk en nederig moet zijn. Nu hebben we ook de meetinstrumenten om te achterhalen of ze dat zijn”, zo geeft Van de Wardt aan.
Landen vergelijkend
Het selectieproces van politici en de eigenschappen die burgers wenselijk achten zal onderzocht worden in Nederland en enkele andere Europese landen. Zijn er landenverschillen wat betreft de persoonskenmerken die burgers wensen en de politici die het redden?
Met de Vidi-financiering zal Van de Wardt een team samenstellen dat bestaat uit een PhD-student en een postdoc. Hij is dankbaar voor het in hem gestelde vertrouwen en kijkt ernaar uit zijn bevindingen te delen met wetenschap en samenleving.
Vidi
Vidi is gericht op onderzoekers die na hun promotie al een aantal jaren succesvol onderzoek hebben verricht. Vidi maakt samen met de Veni- en Vici-beurzen deel uit van het NWO-Talentprogramma. De NWO heeft 97 ervaren onderzoekers een Vidi-financiering van 800.000 euro toegekend.