KLM zag zijn omzet in 2020 halveren als gevolg van de reisbeperkingen door de coronapandemie, met een bescheiden herstel in 2021. Ondanks beperkte kostenbesparingen leed KLM aanzienlijke verliezen van respectievelijk 1,2 miljard euro en 0,2 miljard euro in 2020 en 2021. Deze verliezen zijn inclusief de ontvangen loonsteun van 1,8 miljard euro als gevolg van de coronabeperkingen. Zonder deze steun zouden de verliezen nog hoger zijn geweest. Opvallend genoeg ontving KLM geen coronasteun voor de vaste lasten, in tegenstelling tot andere bedrijven met grote omzetverliezen. De uitsluiting van steun in de vaste lasten wordt gemotiveerd met de status van de KLM als overheidsbedrijf. De auteurs betwijfelen echter of deze uitsluiting gerechtvaardigd is, gezien het beperkte overheidsaandeel in het vermogen van Air France KLM en het feit dat vaste lasten grotendeels doorlopen bij omzetverlies. Volgens het onderzoek zou KLM recht hebben gehad op in totaal 1,1 miljard euro aan coronasteun voor de vaste lasten in 2020 en 2021, evenals een hogere loonsteun van 2,6 miljard euro in plaats van de toegekende 1,8 miljard euro.
Ook bij NS waren de omzetverliezen aanzienlijk. In 2020 bedroeg de gemiddelde bezettingsgraad van treinen slechts 40%, maar in 2021 trad er herstel op. NS leed een verlies van 2,5 miljard euro in 2020 en behaalde een bescheiden winst van 0,5 miljard euro in 2021. De coronasteun aan NS bestond voornamelijk uit een beschikbaarheidsvergoeding van ongeveer 0,9 miljard euro per jaar. De onderzoekers stellen dat NS recht zou hebben gehad op meer steun (2,0 miljard euro) dan daadwerkelijk is verstrekt (1,8 miljard euro). Opvallend is het verschil in behandeling tussen KLM en NS wat betreft steunverlening. Hoewel KLM als overheidsbedrijf geen coronasteun ontving voor de vaste lasten, ontving NS als puur overheidsbedrijf wel dergelijke steun. Naast hun bevindingen over de omvang van de steun, constateren Budding en Van Helden dat duidelijke informatie over de berekening van de steun in parlementaire stukken ontbreekt.
Meer lezen over dit onderzoek? Bekijk dan de publicatie in TPC, het tijdschrift voor Public Governance, Auditing & Control.