"We hebben niet getoetst of mensen daadwerkelijk door gebed genazen, maar wel hoe zij zelf én hoe artsen hun herstel verklaren. Die ervaringskennis stond hier centraal."
Kruijthoff startte zijn onderzoek nadat hij in zijn huisartspraktijk een bijzonder geval tegenkwam van genezing na gebed. Hij deed een oproep en kreeg 83 aanmeldingen binnen van mensen met een soortgelijke genezingservaring. Samen met een medisch beoordelingsteam onderzocht hij 27 afzonderlijke gevallen, en was er met 14 deelnemers een diepte-interview. Daarvan kregen er uiteindelijk 11 het oordeel 'medisch opmerkelijk herstel'.
Tijdsrelatie met gebed
"Medisch opmerkelijke genezing is herstel waarbij het klinisch beloop anders is dan je zou verwachten," zegt Kruijthoff. "Ziektebeelden kunnen weleens verbeteren, vaak in een golvende beweging, maar nooit zo plotseling van het ene op het andere moment. Bovendien was er in deze cases een duidelijke tijdsrelatie met een gebed. De ziekteverschijnselen waren ineens verdwenen en kwamen bij de meesten niet meer terug."
Toch gebruikte het beoordelingsteam in geen van de gevallen de term 'medisch onverklaard'. Dat is een bewuste keuze, aldus Kruijthoff: "Omdat in een aantal gevallen mensen zich wel hersteld voelden, en ook blijvend, maar zonder dat de scans of andere onderzoeken waren verbeterd. Dat laatste was een grote verrassing voor het team en vooralsnog ook onbegrepen. Of, zoals één van de deelnemers heel mooi verwoordde: 'Mijn lichaam past niet in jullie medische handboeken'".
Ervaringskennis
De patiënten die herstelden na gebed hadden bijvoorbeeld langdurig gehoorverlies, Parkinson, MS of de ziekte van Crohn. Medische behandeling hielp weinig tot niets, bleek uit hun dossiers. Daarnaast zagen de onderzoekers in de hele groep van 83 aanmeldingen een opvallend patroon van plots herstel van klachten, met vaak fysieke, emotionele en transformatieve ervaringen die hun levenshouding positief veranderden.
"Als een plotselinge genezing niet wetenschappelijk bewezen kan worden, hoe dan wel? Daar wilden we inzicht in krijgen", zegt Tineke Abma, thans hoogleraar bij het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). "We hebben dan ook niet getoetst of mensen daadwerkelijk door gebed genazen, maar wel hoe zij zelf én hoe artsen hun herstel verklaren. Die ervaringskennis stond hier centraal."
Interdisciplinair onderzoek
Het proefschrift 'Genezing na gebed, een interdisciplinair onderzoek' is gebaseerd op zes wetenschappelijke artikelen in medische en interdisciplinaire tijdschriften met toetsing en beoordeling door onafhankelijke deskundigen. Wetenschappers van meerdere disciplines werkten mee: naast de Faculteit Religie en Theologie van de VU zijn ook academici van Geesteswetenschappen en de medische faculteit van AmsterdamUMC, locatie VUmc nauw betrokken. Zij onderzochten zowel de ervaringsgegevens als de medische dossiers, voor en na gebed.
Op maandag 24 april promoveerde Dick Kruijthoff op dit onderzoek aan de Faculteit Religie en Theologie van de Vrije Universiteit Amsterdam.