Werkhouding en aanleg
We gaan er altijd vanuit dat als je veel zelfbeheersing en doorzettingsvermogen hebt, je daardoor ook betere cijfers op school haalt. Maar toen de VU-wetenschappers de rol van genetische invloeden onderzochten, ontdekten ze iets verrassends. Elsje van Bergen: “Het blijkt dat de genen die je van je ouders krijgt niet alleen invloed hebben op je rapportcijfers, maar ook op je werkhouding.” Hiermee laten de wetenschappers zien dat het verband tussen werkhouding en schoolcijfers grotendeels is toe te schrijven aan genetisch aanleg. Het onderzoek onder 8.000 tweelingen in groep 8 is gepubliceerd in het vakblad Science of Learning.
Twee-eiige tweelingen, en ook gewone broertjes en zusjes, kunnen behoorlijk van elkaar verschillen in hun werkhouding, ook al groeien ze samen op. Die aanleg voor werkhouding hangt samen met de aanleg voor hoe goed kinderen het doen met rekenen en taal. In het onderzoek werd werkhouding beoordeeld door de leerkracht met vragen over leerlingen hun zelfbeheersing en doorzettingsvermogen. Zelfbeheersing en doorzettingsvermogen voorspelden samen 28% van de verschillen in schoolcijfers. Dit resultaat ondersteunt het verband tussen deze eigenschappen. Echter, na controle voor de genetische aanleg voorspelden ze nog maar 4%. Dit laat zien dat de oorzakelijk interpretatie niet klopt: het verband is hoofdzakelijk toe te schrijven aan genetisch aanleg.
Telefoon weg
“Voor het ene kind is het van nature moeilijker dan voor het andere kind om niet afgeleid te raken en zich te focussen op schoolwerk,” aldus Sofieke Kevenaar. “Maar je kunt het kinderen wel makkelijker maken!” Van Bergen vervolgt: “Hoewel wij niet specifieke afleiders hebben onderzocht, passen onze bevindingen bij tips om de omgeving zo in te richten dat je minder zelfcontrole nodig hebt. Bijvoorbeeld, de verleiding van ‘even op je telefoon kijken’ is voor velen moeilijk te weerstaan.” Vanaf 1 januari 2024 mogen smartphones en smartwatches dan ook niet meer in de klas. Maar zorg ook dat als leerlingen thuis met schoolwerk bezig zijn, dat hun telefoon ver weg ligt. Zet ook de meldingen voor berichtjes uit.
Erfelijkheidsonderzoek bij tweelingen
Leerkrachten van tweelingen in groep 8 beantwoordden bij het Nederlands Tweelingen Register vragen over zelfbeheersing, doorzettingsvermogen, en cijfers voor lezen, taal, en rekenen. Het bijzondere aan gegevens over tweelingen is dat je de bijdrage van genen en omgeving aan individuele verschillen kunt onderzoeken. Eeneiige tweelingen hebben precies dezelfde genetische code geërfd van hun ouders, terwijl twee-eiige tweelingen genetisch gezien gewone broers en zussen zijn. Eeneiige tweelingen lijken meer op hun tweelingbroer- of zus in de onderzochte eigenschappen dan twee-eiige tweelingen. De wetenschappers ontdekten dat zelfbeheersing en doorzettingsvermogen 70% erfelijk zijn en schoolse vaardigheden 80%. Kinderen kunnen lezen en rekenen door goed onderwijs en oefenen, het belang daarvan staat boven kijf, maar kinderen verschillen in hoe makkelijk ze het oppikken. 80% erfelijk betekent dat 80% van de verschillen in hun schoolse vaardigheden komen door genetische verschillen tussen kinderen.