Virgo was nauw betrokken bij de allereerste waarnemingen van zwaartekrachtgolven in 2015, samen met de twee LIGO-detectoren in de VS. Dergelijke trillingen van ruimte en tijd treden volgens de relativiteitstheorie van Einstein op wanneer compacte objecten zoals zwarte gaten botsen. Zwaartekrachtsgolven maken een nieuwe vorm van astronomie mogelijk.
Trekker voor de Virgo-applicatie is Nikhef, dat al nauw betrokken was bij de bouw en een upgradeprogramma voor de detector, eveneens met financiering van NWO Wetenschappelijke Infrastructuur (voorheen NWO Investeringen Groot). "Zwaartekrachtsgolfwetenschap is nog steeds een spannende uitdaging voor de instrumentmakers bij Nikhef. Deze investering stelt ons in staat om speciale technologische upgrades toe te passen om de Virgo-detector verder te verbeteren", aldus Andreas Freise.
Het nieuwe budget van NWO is grotendeels bestemd voor nieuwe onderdelen en componenten voor de detector, met name om deze nog minder gevoelig te maken voor storende bewegingen uit de omgeving. Dit vereist het ontwerp en de bouw van nieuwe sensoren en voorzieningen die de detector actief stationair houden. Nikhef speelt hierin een prominente rol en draagt zelf 1,6 miljoen bij aan personeel.
Virgo detector
Virgo neemt zwaartekrachtgolven waar met interfererende laserstralen, die vervormingen van de kilometerslange armen van de detector laten zien. In 2018 ontving Nikhef 3,5 miljoen NWO-budget voor onder meer een optische cavity filter om de kwantumfluctuaties van de laserstraal te verminderen. De nieuwe upgrade moet de beschikbaarheid van de bundel voor metingen verder vergroten.