Door het gebruik van participerend actie onderzoek krijgen de respondenten een rol als mede-onderzoeker, waarin ze een actieve bijdrage hebben in het bepalen van de onderzoeksfocus, de datacollectie, de analyse en het presenteren van de bevindingen. Er wordt tevens gebruik gemaakt van creatieve methoden – zoals film, fotografie en kunst – om op een diepgaande manier gezamenlijk met de respondenten data te verzamelen en zodoende de onderzoeksbevindingen op een inspirerende manier en wederom in samenwerking te delen.
In het kunstproject met de leerlingen van Spinoza en Lumion is te zien hoe het gebruik van creatieve methoden zijn vruchten afwerpt. De opdracht was om op een portret te maken waarvan de buitenkant symbool staat voor hoe de wereld eruit zag tijdens de pandemie en de binnenkant voor hoe de leerlingen het zelf hebben beleefd. De artistieke vrijheid zorgde ervoor dat de leerlingen zelf bepaalden wat ze belangrijk vonden in het beschrijven van hun ervaringen tijdens de pandemie en zo echt hun eigen verhaal konden vertellen:
“Ik heb mijn familie geschilderd, omdat ik in de lockdown meer naar hen toe ben gegroeid, maar daarnaast was het ook lastig en zaten we veel op elkaars lip”, vertelt een leerling. Meerdere leerlingen hebben deze ervaarde tegenstellingen binnen de lockdown op hun portret vastgelegd, zo heeft iemand gewerkt met verschillende kleuren waarbij blauw staat voor rust en rood voor de chaos en het verdriet dat corona met zich meebrengt. Een andere leerling verbeeldt dit door zichzelf te portretteren met haar haar strak in een knot, dat staat voor de strenge regels, en haar haar losjes in een staart, wat staat voor de nieuwe mogelijkheden met de versoepelde maatregelen.
Het onderzoek is deel van het Europees gefinancierde HERoS (Health Emergency Response in Interconnected Systems) project, wat als doel heeft om de effectiviteit en efficiëntie van de COVID-19 crisisbestrijding te verbeteren. Door het onderzoeksteam van de VU wordt gekeken naar de manier waarop coronamaatregelen tot stand komen en geïmplementeerd worden in de praktijk. Hiervoor wordt onderzoek gedaan in verzorgingshuizen en op middelbare scholen in de hoofdsteden van vier verschillende landen: Nederland, Finland, Ierland en Hongarije. Ze gebruiken hiervoor een whole-of-society aanpak waarbij ze kijken naar de drie analytische lagen van de samenleving: burgers, organisaties en autoriteiten. Dit geeft inzicht in hoe de coronamaatregelen pas echt kans van slagen hebben als er sprake is van samenwerking tussen alle betrokken partijen.
Het onderzoek richt zich niet alleen op kennis over beste praktijken en geleerde lessen maar heeft ook als doel om gezamenlijk concrete acties voor de praktijk te formuleren ten behoeve van het optimaliseren van de COVID-19 crisisbestrijding. De portretten van de leerlingen zullen tegen de zomer tentoongesteld worden in een kunstexpositie van het project, om een discussie op gang te brengen met alle betrokkenen over de weg vooruit voor het voortgezet onderwijs.
Bekijk hier meer informatie over het Europese HERoS onderzoek
Lees hier meer over de verhalen van de leerlingen van Spinoza en Lumion
Foto: Peter Gerritsen