In tegenstelling tot de meeste organismen waar een enkele cel een enkele kern draagt, bevat een enkele cel van een arbusculaire mycorrhizaschimmel duizenden kernen. Deze mysterieuze meerkernige celbiologie heeft geleid tot open vragen in de evolutiebiologie. De schimmels zijn "evolutionaire schandalen" genoemd omdat ze miljoenen jaren zonder seksuele voortplanting zouden hebben overleefd, wat in tegenspraak is met de theorie dat het ontbreken van seksuele voortplanting bij eukaryoten – organismen waarvan iedere cel een celkern bevat – tot uitsterving zou moeten leiden.
Unieke genetische organisatie
Recent onderzoek heeft aangetoond dat arbusculaire mycorrhizaschimmels een unieke genetische organisatie hebben, waarbij sommige van deze schimmels niet één, maar twee genomen bevatten. Kokkoris: “Hoewel we nu weten dat er variatie bestaat in dit genetisch systeem, is het niet bekend hoe deze genetische diversiteit tot stand komt, of deze variatie bestaat in afwezigheid van seksuele voortplanting, en of deze variatie invloed heeft op de handel in voedingsstoffen binnen mycorrhizale netwerken.” Met behulp van moleculaire methoden met hoge resolutie en geavanceerde microscopietechnieken gaat Kokkoris onderzoeken of het naast elkaar bestaan van twee genomen resulteert in seksuele voortplanting, en hoe het dragen van twee genomen een effect kan hebben op de gezondheid van planten en de samenstelling van plantengemeenschappen.
Arbusculaire mycorrhizaschimmels
Tachtig procent van alle landplanten gaat een symbiotische relatie aan met arbusculaire mycorrhizaschimmels. Meerdere schimmels verbinden zich tegelijkertijd met de wortels van meerdere planten en vormen zogeheten ondergrondse gemeenschappelijke mycorrhizale netwerken waarin koolstof en voedingsstoffen worden uitgewisseld. Met zijn onderzoek, zal Kokkoris het heersende dogma dat deze schimmels strikt aseksueel zijn en dat het verbinden van individuen altijd voordelen oplevert, ter discussie stellen. Bovendien kan zijn onderzoek nieuwe wegen openen om de voordelen van deze schimmels voor de landbouw – waarvoor ze vaak worden ingezet doordat ze de gewasopbrengst verhogen en gewassen beschermen tegen ziekteverwekkers in de bodem – te vergroten op basis van hun kernorganisatie.
Over de Starting Grant
De ERC gebruikt de Starting Grants om getalenteerde wetenschappers in de beginfase van hun carrière te ondersteunen bij het uitvoeren van baanbrekende projecten voor een periode van vijf jaar. In totaal hebben 408 beginnende onderzoekers ERC Starting Grants toegekend gekregen. Meer informatie is te vinden in het Engelstalige persbericht van ERC.
Beeld: Microscopiebeeld dat de verschillende kernen in een cel laat zien. De beelden uit deze fotoserie hebben een aantal wereldwijde prijzen gewonnen, namelijk de 'NIKON small world award' en de 'Olympus image of the year award'. Het beeld is gemaakt door Vasilis Kokkoris.