Elsje van Bergen ontvangt ERC Starting Grant van 1,66 miljoen

Opgroeien tussen beste boeken en gunstige genen

Leest je kind goed omdat je hem of haar hebt voorgelezen en omringd met boeken, of omdat je gunstige genen hebt doorgegeven? En wordt jouw voorleesgedrag beïnvloed door jouw erfelijke aanleg? Van Bergen gaat bij ouders en kinderen uitpluizen hoe genen én de thuisomgeving samen taal en rekenen beïnvloeden. Ze zal gezinnen toegang bieden tot online taal- en rekenspelletjes om te ontdekken welke factoren van invloed zijn op hoeveel kinderen oefenen en leren.

“Mijn focus is het ontdekken welke aspecten van de thuisomgeving impact hebben op de taal-, lees- en rekenontwikkeling”, aldus Van Bergen. “Kinderen wiens ouders minder met hen praten of lezen, doen het over het algemeen wat minder goed op school. Dit wordt gezien als oorzaak en gevolg, maar ouders geven hun kinderen niet alleen de thuisomgeving, maar ook hun genen. Alleen als we controleren voor overgeërfde aanleg, of een randomized controlled trial doen, kunnen we het effect ontdekken van de leeromgeving thuis.”

Cyclus van onderwijsproblemen
Een belangrijke risicofactor voor een slechte gezondheid en een laag inkomen als volwassene zijn slechte schoolprestaties als kind. Slechte onderwijsprestaties worden beïnvloed door tal van sociale, buurt-, klas-, gezins-, psychologische en biologische kenmerken. Er ontstaat een vicieuze cirkel van ongelijkheid door het feit dat slechte onderwijsresultaten vaak van ouder op kind over gaan. Dit kan het gevolg zijn van genetisch risico (nature), ongunstige omgevingen (nurture), of een combinatie van beide.

Met de ERC wil Van Bergen de mechanismen begrijpen die ten grondslag liggen aan deze cyclus van onderwijsproblemen. “Inzicht in waarom ouders en kinderen op elkaar lijken, zal aanknopingspunten bieden om de kansenongelijkheid te breken, zodat alle kinderen maximale mogelijkheden krijgen om te leren en zich te ontwikkelen”, aldus Van Bergen.

Van Bergen is universitair hoofddocent bij de afdeling Biologische Psychologie en bij het Nederlands Tweelingen Register. De ERC commissie noemt Van Bergen een rising star en was met name lovend over Van Bergen’s eerder baanbrekend onderzoek en over haar creatieve onderzoeksideeën, waarin ze psychologie, pedagogiek en genetica combineert.

Baanbrekende Onderzoek
De ERC kent de Starting Grants toe om aanstormend wetenschapstalent vijf jaar te ondersteunen bij het uitvoeren van baanbrekende projecten. In totaal hebben 408 excellente jonge wetenschapper in Europa een ERC Starting Grant toegekend gekregen. Meer informatie is te vinden in het persbericht van ERC.

Copyright foto: Yvonne Compier