Nature en Nurture
Omgevingsinterventies helpen bij het verbeteren van de leesvaardigheid bij kinderen met en zonder een familiair risico op dyslexie, maar degenen met een familiair risico hebben meer hulp nodig. Van Bergen: “Nature vs. Nurture is een van de oudste debatten in de psychologie. Dit discours is sindsdien geëvolueerd en erkent het samenspel van beide partijen.”
Gedeelde genen
Het effect van opvoeding kan je pas goed onderzoeken als je de invloed van erfelijke aanleg meeneemt. Van Bergen legt uit dat ouders hun kinderen beïnvloeden door zowel biologische als omgevingseffecten aan de hand van het voorbeeld van leesvaardigheid. De effecten van genetische overerving en ouderschap vormen een complex samenspel.
Van Bergen: “Het DNA van de ouders heeft invloed op hun eigen leesvaardigheid, wat weer invloed heeft op de thuisomgeving die ze creëren, zoals het aantal boeken dat ze bezitten. De leesgewoonten van het gezin, zoals blijkt uit het aantal boeken in een huis, kunnen dan de leesvaardigheid van het kind beïnvloeden. Om dergelijke omgevingseffecten te bestuderen, moeten onderzoekers echter eerst rekening houden met de genetische overerving, aangezien zowel de leesvaardigheid van het kind als het aantal boeken in een huis gecorreleerd zijn met de genen van de ouders. Deze nuance heeft belangrijke implicaties voor ouderschapsonderzoek in het algemeen.”
Complex verhaal
Ander onderzoek naar de relatie tussen factoren zoals het aantal boeken in een huis en de leesvaardigheid van het kind heeft geleid tot populaire artikelen in de media die stellen dat deze omgevingsfactoren ervoor zorgen dat kinderen beter leren. Van Bergen: “Het verhaal is echter complexer. Alleen omdat je een verband ziet tussen iets in de thuisomgeving en het functioneren van een kind, kun je niet meteen oorzaak en gevolg concluderen. Daarom richt mijn onderzoek zich op het onderzoeken van oorzaak en gevolg na controle voor genetische overdracht. Dit kan helpen bij het bepalen welke omgevingsfactoren we het beste kunnen beïnvloeden in interventies – een belangrijke overweging bij het toewijzen van financiële middelen."
Over Elsje van Bergen
Elsje van Bergen promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam, was postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit van Oxford en is nu universitair hoofddocent Biologische Psychologie en het Nederlands Tweelingenregister aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Haar onderzoek integreert pedagogische, psychologische en genetische wetenschappen om invloeden op de schoolse vaardigheden van kinderen te bestuderen. Ze gebruikt gegevens van familieleden, zoals ouders en tweelingen, en gemeten DNA.
Meer informatie
De Federation of Associations in Behavioural and Brain Sciences (FABBS)
Copyright foto Elsje van Bergen: Nikki Hubers
Elsje van Bergen krijgt Early Career Impact Award
13 juli 2022
De Federation of Associations in Behavioural and Brain Sciences (FABBS) heeft VU-onderzoeker Elsje van Bergen uitgeroepen tot winnaar van de Early Career Impact Award namens de Society for the Scientific Study of Reading voor haar wetenschappelijke en maatschappelijke werk aan de wisselwerking tussen genetische en omgevingsinvloeden op individuele verschillen in schoolse vaardigheden van kinderen.