Dit is het onderwerp van onderzoek van onder meer Inger Leemans, Hans Fidom, Marieke Hendriksen en Caro Verbeek. Lange tijd richtten historici zich op de grote verhalen, de ‘grote gebeurtenissen’. Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw kwam er meer aandacht voor de ‘petite histoire’. Sinds kort verdiepen geschiedkundigen zich in een heel nieuw veld van het verleden: smaken, geuren en klanken. Dit levert fascinerende resultaten op, zoals over de ‘geur van geld’ in de zeventiende eeuw.
Ook de onderzoeksmethoden zijn interessant. Want hoe kom je erachter welke geuren er vroeger waren? Schilderijen geven aanwijzingen door de bloemen, etenswaren en straattaferelen die zijn afgebeeld. Net als instrumenten, trompetten en cymbalen die je er op terugziet. Historici reconstrueren ook zelf geuren uit het verleden aan de hand van bijvoorbeeld oude recepten.
“Ik verheug mij enorm op deze cursus. Hij brengt de deelnemer in aanraking met een gebied dat voor de meeste mensen totaal onbekend is. Tot voor kort had ik mij nooit gerealiseerd dat geur, klank en zelfs smaak een ingang tot een nieuw kennisgebied vormen”, vertelt HOVO programmadirecteur Carolien van Bergen enthousiast. “In 2020 kreeg ik al een voorproefje toen Caro Verbeek in coronatijd een online ‘geurlezing’ hield. Daarin liet zij de deelnemers bijvoorbeeld kennismaken met de geur van de Slag bij Waterloo en van mirre. Misschien was u erbij.
Dit smaakte naar meer en daarom heb ik Inger Leemans benaderd. Sinds januari 2021 is zij Project Lead van het EU Horizon 2020-project ODEUROPA: Negotiating Olfactory and Sensory Experiences in Cultural Heritage Practice and Research. Ik heb haar gevraagd om een langere cursus voor HOVO te ontwikkelen. Het resultaat is een cursus van drie bijeenkomsten waarin zij samen met Hans Fidom en Marieke Hendriksen in allerlei vragen duikt rond het leren kennen van de geschiedenis via onze zintuigen. En dat wordt leuk! Wat is ‘neuswijsheid’, wanneer vinden we geluid ‘mooi’, en hoe kunnen we zelf proeven en voelen om zinnige kennis over het verleden op te doen?
Misschien klinkt de titel ‘Belichaamd leren’ wat serieus. Maar ik kan u verzekeren, wie zijn zintuigen wil inzetten om het verleden te bereiken, kan rekenen op een zinnenprikkelende cursus die een nieuwe kijk geeft op een verborgen stukje van onze eigen geschiedenis!
Op YouTube vond ik een leuke bijdrage van Caro Verbeek. Daarin vertelt ze iets meer over hoe dit soort onderzoek eruit ziet. Zij is de oprichter van het vak Knowing by sensing en geeft dit vak aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Zij vertelt hoe het geuronderzoek de geschiedenis tot leven brengt.”
- Cursus Belichaamd leren: De geschiedenis ruiken, horen, zien en proeven
startdatum: 14 augustus 2023 | uiterste aanmelddatum: 7 augustus 2023