De opvatting dat er in de islam geen vrijheid van meningsuiting bestaat, is onjuist. Het is in de islam net zo’n groot goed als in liberale samenlevingen. Dat concludeert theoloog Razi Quadir in zijn vergelijkende onderzoek naar vrijheid van meningsuiting in het westen en de islam. ‘’De verschillen zijn minder groot dan je zou denken’’, aldus Quadir.
De moord op Theo van Gogh in 2004, de Deense cartooncrisis van 2005 en Charlo Hebdo: vrijheid van meningsuiting in de islam is de afgelopen decennia een veelbesproken onderwerp. Aanleiding voor theoloog Razi Quadir om te onderzoeken of vrijheid van meningsuiting überhaupt wel bestaat in de islam en wanneer die vrijheid wordt begrensd, zowel de islam als liberale democratieën.
De verschillen tussen de twee zijn minder groot dan vaak wordt gedacht, concludeert de theoloog. ‘’Zowel in de islam als liberale democratieën heerst het idee dat vrijheid van meningsuiting niet alleen bijdraagt aan het welzijn en de zelfontplooiing van het individu, maar ook aan de ontwikkeling en de bloei van de kernwaarden van de samenleving.’’
Volgens de onderzoeker bieden overeenkomsten zoals deze de mogelijkheid om de schijnbaar onoverbrugbare kloof tussen beide partijen te dichten. ‘’En dat kan een basis zijn voor vreedzaam samenleven in zowel liberale staten als staten met een moslimmeerderheid.’’
Overeenkomsten islam en liberale democratieën
Een andere conclusie die hij trekt, is dat ideeën die bestaan over vrijheid van meningsuiting zowel in de islam als liberale democratieën, bevooroordeeld en ongegrond zijn. ‘’Zo heerst in de landen met een moslimmeerderheid de gedachte dat in liberale democratieën de vrijheid van meningsuiting geen grenzen kent. Maar dat beeld klopt niet’’, zegt hij.
‘’In liberale democratieën kunnen mensen niet alles zeggen wat ze willen. Europese rechters trekken grenzen bij de vrijheid van meningsuiting, net zoals dat in de islam gebeurt.’’
Europese rechtszaken over vrijheid van meningsuiting
In zijn onderzoek bestudeert Quadir diverse Europese rechtszaken over vrijheid van meningsuiting in liberale staten. Deze zaken vinden plaats op zowel op landelijke niveau als op het level van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Omdat vrijheid van meningsuiting een onderdeel is van vrijheid, analyseert hij ook verschillende westerse filosofen wiens werk in belangrijke mate gaat over dit begrip.