Hoe de muziek van Willem Vogel de religieuze identiteit van kerkgangers vormde

De muziek van componist en kerkmusicus Willem Vogel is tot op de dag van vandaag bekend en wordt nog altijd veel gezongen⁠. Toch hebben kerkgangers deze muziek niet per se in hun hart gesloten. Beiaardier Christiaan Winter onderzocht Vogels invloed op het klankidioom van de Nederlandse protestantse liturgische muziek.

“Het belang dat aan Vogels werk wordt toegekend vond ik bijzonder,” zegt Winter. “Veel van zijn liedmelodieën zijn opgenomen in kerkelijke liedbundels. Hij is daarmee de belangrijkste muzikaal vertegenwoordiger van een ondertussen afgesloten tijdperk in de Nederlandse protestantse kerken⁠. Door goed naar zijn muziek te kijken en luisteren wil ik de kenmerken van dat tijdperk inzichtelijker maken. Dominante muzikale stromingen in de kerkmuziek laten horen hoe kerkgangers liturgie en geloof beleven⁠.”

Spiegel van de tijd
“Liturgische muziek is een spiegel van de tijd⁠. Door de melodieën en andere composities te analyseren wil ik duidelijk maken wat de rol van deze muziek is⁠. Is zij een dienstbaar drager van de woorden of spreekt de muziek een eigen taal die de inhoud van de tekst verdringt? Vogels muziek is vooral functioneel, een uitstekend voertuig voor de tekst, maar niet geschreven om de harten in beroering of de geesten in vervoering te brengen⁠.”

Willem Vogel leefde van 1920 tot 2010 en was bijzonder productief. Voor zijn proefschrift ‘Zuivere, eerlijke, oprechte kerkmuziek’ spitte Winter uren en uren aan archiefmateriaal door. “De stukken die ik vond geven niet alleen informatie over het onderwerp, maar dragen in sterke mate de atmosfeer van het kerkelijke en maatschappelijke leven uit de onderzochte periode⁠. De methode om het muzikale materiaal te analyseren is ten behoeve van deze studie aangepast en verfijnd⁠.”

Meer informatie over het proefschrift