Verdediging van de dissertatie door Martijn Wijnhoven

Promotie Faculteit der Geesteswetenschappen

Promotor: 

• prof.dr. N.G.A.M. Roijmans

Copromotor: 

• dr. A.M.J. Derks

Maliënkolder was massaproduct tijdens het Romeinse Rijk

Massaproductie bestond al tijdens het Romeinse rijk en is niet enkel iets van onze tijd. Een voorbeeld hiervan is de maliënkolder, een pantser gemaakt van duizenden metalen ringetjes. De Kelten blijken de uitvinder van de maliënkolder rond 300 v. Chr., waarna deze technologie zich snel over Europa en verder verspreidde. De Romeinen bewapenden veel van hun manschappen met een maliënkolder die op grote schaal door (ex-)militairen werd geproduceerd. Ook buiten het Rijk bewapenden krijgers zich met de maliënkolder, hoewel zich dat beperkte tot de allerrijkste personen. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Martijn Wijnhoven die eerder dit jaar door National Geographic is geïnterviewd.

Verschillende maliënkolders
Ondanks de populariteit is er eigenlijk maar weinig bekend over deze vorm van bepantsering. Wijnhoven onderzocht de origine en ontwikkeling van de maliënkolder door de eeuwen heen. “Naast het feit dat het een van de eerste massaproducten is, is het opmerkelijk dat de aard van de maliënkolder erg kon verschillen per maatschappij”, aldus Wijnhoven. “Romeinse exemplaren vertoonden vaak slecht afgewerkte en slordige ringen. Buiten het Rijk is de productie erg beperkt en vooral toegespitst op de lokale elite. Deze maliënkolders verschillen behoorlijk van de Romeinse maak. Vaak zijn zij zeer zorgvuldig gemaakt met oog voor het kleinste detail.”

Productie ook buiten Romeinse Rijk
Voorheen werd gedacht dat de volken ten noorden van het Romeinse Rijk niet de technologie hadden om maliën te vervaardigen. Wijnhoven: “Mijn onderzoek laat zien dat dit beeld niet klopt. Niet alleen was die technologie daar ook in omloop, maar de maliënkolders die daar geproduceerd werden blijken van veel hogere kwaliteit dan de Romeinse variant. Wijnhoven bestudeerde in musea en archeologische depots zo’n 80 maliënkolders. In totaal bekeek hij er meer dan 700 die uit de wetenschappelijke literatuur bekend zijn. “Dit heb ik gecombineerd met iconografische bronnen en klassieke teksten. Als laatste heb ik zelf maliën nagemaakt (experimentele archeologie), zowel fysiek als digitaal, om te zien hoe men dat in de oudheid deed”, aldus Wijnhoven. Bekijk hier een digitale reconstructie

Maliënkolder toen en nu
De maliënkolder spreekt tot de verbeelding van velen en is nog regelmatig te bewonderen in films en televisieseries. De maliënkolder blijft populair door de eeuwen heen en is eigenlijk nooit helemaal verdwenen. Wijnhoven: “Tegenwoordig is deze IJzertijd-technologie nog steeds te vinden in professionele keukens om de handen van koks te beschermen of in duikerpakken tegen haaienbeten bijvoorbeeld.”

Meer informatie over het proefschrift